Monthly Archives: July 2015

Jul 31 2015

Prezidan Martelly Di Yon Fanm Ayisyèn Nan Miragwan Pou Li Ale Nan Raje Pou Yo Wonfle Bouda l ak Bwa

Fanm Ayisyen

Prezidan Martelly deraye nèt wi. Misye pa gen okenn dwa pou li di dam nan sa li di li a poutèt dam nan vin “heckle” li pandan ke l ap fè kanpay pou kandida PHTK li yo nan vil Miragwan.

Dam nan nan tout dwa l pou li “heckle” Prezidan an wi. Se konsa li jije nesesè pou li vin manifeste mekontantman li pou jan li wè bagay yo ap fèt nan peyi a. Alòs, li nan tout dwa sivil e politik li pou li vin manifeste nan kanpay Prezidan Martelly ap fè a pou li ka fè pase mesaj pa li a. Li pa fè anyen ki mal.

Pafwa, Prezidan Martelly genlè bliye si l se prezidan nou tout 10 milyon Ayisyen yo wi. Prezidan nou tout Ayisyen yo vle di prezidan moun ki sipòte w yo e prezidan moun ki pa sipòte w yo. Misye, pafwa, konpòte l kòmsi li se Sweet Micky ki nan kare djaz Konpa Dirèk li a k ap di betiz sou stage.

Dam nan se yon “heckler” li ye. Sa l fè a fèt tout tan wi isit Ozetazini –lè Obama, Bill Clinton, Hillary, G. W. Bush, Dick Cheney, elatriye ap adrese yon foul. Men yo toujou aji avèk sivilite pou yo jere sitiyasyon an. Ou pa p wè yo ki tonbe nan nivo ba sa a ap di moun nan vye pawòl lèd e san sans.

Gade videyo sa a kòm ekzanp pou nou ka wè ki jan Prezidan Obama avèk ansyen Prezidan G. W. Bush jere yon fanm ki vin “heckle” yo tou 2 a pandan ke yo t ap bay yon diskou. Ni youn ni lòt pa di dam nan vye mo ki soti nan bouch yo. Jan yo jere dam nan avèk sivilite e pwofesyonalism la, se konsa Prezidan Martelly sipoze jere “hecklers” yo pwochèn fwa li ta rankontre avèk youn.

Kote òganizasyon sa yo ki di ke y ap goumen pou dwa fanm yo respekte andedan peyi a? Kote fanm ki swadizan rele tèt yo lidè politik yo nan peyi a? Èske se tout bon nou la pou n defann dwa fanm yo vre nan sosyete a?

Se pou òganizasyon fanm yo k ap milite pou dwa fanm yo respekte nan peyi a mobilize yo pou yo ekzije Prezidan Martelly prezante ekskiz a dam nan e a tout nasyon an pou lòbèy sa a ke li fè. Bagay sa a inakseptab, e li rive twò lwen.

Mesye dam politisyen yo ki nan swadizan opozisyon an pa di anyen. Yo tout fè kòmsi yo pa wè, yo pa tande. Yo kanpe nan lin y ap tann lajan kanpay nan men Martelly ak K-Plim pou yo ka vòlè.

Kote Edmonde Beauzile, antan ke yon fanm, nan dosye sa a? Depi pati li a jwenn djòb nan gouvènman an pou moun li yo, pa gen pwoblèm, pa gen lòbèy, pa gen dezòd k ap fèt nan gouvènman an ankò… tout pwoblèm, tout lòbèy, tout dezòd rezoud. Manmzèl fèmen bouch li, li fèmen zòrèy li, li fèmen zye li paske li jwenn sa l t ap chèche a –li jwenn djòb nan gouvènman an pou moun ki nan pati Fusion li a.

Poze tèt nou kesyon sa a: si se te yon prezidan Ameriken ki t ap deplimen yon fanm Amerikèn konsa paske fanm nan “heckle” li, kòman sosyete Amerikèn nan, klas politik Amerikèn nan ak laprès Amerikèn t ap reyaji?

Èske derespekte fanm se yon karakteristik kiltirèl sa ye nan kilti pa noumenm Ayisyen? Nan pi wo nivo nan leta a, y ap derespekte fanm an piblik.

Yo ta di m se Prezidan peyi m nan ki fè yon derapaj konsa, m t ap di se pa vre paske m konnen pèp Ayisyen an se youn nan pèp yo rekonet ki gen anpil lizaj lakay li.

Derespekte yon fanm se derespekte tout fanm. E derespekte tout fanm se derespekte tout nasyon an. Alòs se yon bagay ki inakseptab e entolerab konpòtman Prezidan Martelly afiche nan Miragwan nan.

Jul 31 2015

Ki Sa Ki Lakoz Dola Ameriken an Chè konsa nan Peyi a?

Dola

Jounen jodi a, goud la, ki se lajan peyi d Ayiti a, ap pèdi pye andedan peyi a. Daprè sa nou aprann de Bank Santral peyi d Ayiti a, si ou pa gen 56.50 goud nan men w, ou pa ka achte 1 dola Ameriken. Ki sa ki lakoz dola Ameriken an ap vann tèt nèg konsa?

An n gade dosye sa a daprè yon konsèp ekonomik “supply and “demand,” ke nou tout sa yo ki te gen chans pran kou ekonomi nan inivèsite konprann trè byen.

Lè pa gen ase nan yon pwodwi [supply] sou mache a, akoz de kantite moun ki dèyè achte pwodwi sa a [demand], pou w kapab dekouraje moun yo [demand la], ou monte pri a [pri a ka monte byen wo pou jistan ou jwenn “threshold” k ap bay “equilibrium” ant “supply” ak “demand” la sou mache a.

Alòs, sa k fè dola a chè a se paske pa gen ase dola k ap sikile nan ekonomi a.

Emann Joasil, kòman fè pa gen ase dola nan ekonomi an, ki sa ki ka lakoz sa, hen?

Bèl kesyon! Gen plizyè bagay ki ka lakoz pa gen ase dola k ap sikile nan ekonomi an. M pral bay ou kèk ladan yo:

1. lè w pa pwodwi pou w ekspòte pou lajan kapab antre nan ekonomi an, sa lakoz pa gen lajan ki pou satisfè “demand” la;

2. lè Dyaspora pa voye lajan akoz de sitiyasyon ekonomik difisil ke l ap viv la, vin pa gen ase lajan nan ekonomi an ki pou satisfè “demand” la [lè Dyaspora a gen yon tous ekonomik k ap deranje l, Ayiti limenm fè sa yo rele yon tibèkiloz ekonomik];

3. lè administrasyon Martelly a ap depanse san kontwòl nan yon dal lòbèy ki pa gen okenn potansyalite ekonomik, lajan pati kite ekonomi an ale lòtbò dlo [paske majorite bagay ke lajan an achte pou fè e òganize bagay sa yo se enpòte yo enpòte yo];

4. lè pa gen envestisè ki pou vin envesti nan ekonomi an akoz de enstabilite politik ke Martelly ak K-Plim kreye nan peyi a, vin pa gen lajan k ap brase nan ekonomi an ki pou pèmèt ke demand pou dola Ameriken an satisfè;

5. lè moun pa antre vin vizite peyi a –akoz de enstabilite politik ke SELEKSYON Martelly ak K-Plim pral lage nan peyi a –sa fè pa gen ase dola k ap brase nan ekonomi an ki pou satisfè “demand” la;

6. lè tout moun sere lajan yo pou yo pa envesti nan ekonomi an akoz de “uncertainty” ki kreye akoz dezòd ak lòbèy ki pral genyen nan peyi a akoz SELEKSYON Martelly ak K-Plim pral fè yo, sa a fè ke pa gen ase dola nan ekonomi an ki pou satisfè demand la.

Ki sa ki pou fèt pou korije sa? Anyen! Nou pa ta sipoze rive la. Sa a se twòkèt la sa… an nou swete ke nou pa janm wè chay la ki dèyè a.

Pa gen okenn solisyon a kou tèm ke w ta konte pran ki pa p vin pi anpire sitiyasyon an a la long. Alòs, kèlkeswa solisyon an, li sipoze long tèm.

Sa n ap viv la a, li pa yon bagay ki parèt bripsoukou non… se tout yon seri de aksyon e desizyon finansyè, ekonomik e politik iresponsab ki vin bay nou l. Alòs se pou n korije erè nou yo pou n ka arive mete ekonomi nou an kanpe sou pye l pou dola a vin ap sikile kòmsadwa pou ke lwa ekonomik “supply and demand” la vin regilarize e estabilize dola Ameriken an sou mache a.

Jul 18 2015

Anpil Fanm Ayisyèn ap Pote Gason Ayisyen Sou Do Nan Peyi Etranje

Bagay yo genlè chanje. Nan tan lwenten, se gason wi ki te konn soti ale travay pou fè lajan pou kay la ka byen jere. Fanm nan, pou laplipa, te rete lakay pou jere kay la –pran swen kay la, fè manje epi jere timoun yo. Tout bagay t ap byen mache.

Tan sa a vin pa aplikab ankò. Medam yo vin revòlte nan kouran ide mouvman feminis la, yo di yo ka fè tout sa gason ka fè, alòs si gason an ka soti ale travay fè lajan pa li a, yo ka soti ale fè lajan pa yo a tou… yo pa p vin chita fè domestik gason, pou gason ap okipe yo… yo bezwen libète ak endepandans finansyè pa yo tou. M pa gen pwoblèm ak kouran ide sa a non, espesyalman lè lajan gason an ap fè nan travay la pa ase pou jere fanmi an. Se konsa bagay yo vin ye, nou aksepte l konsa.

Lemond vin tounen alanvè kounyè a; se fanm yo ou jwenn k ap kraze kò yo, ap bourike, ap fè 3 djòb, ap travay epi gason yo ap bandine.

Lè gason yo pa ale travay konsa a, ou panse yo t ap rete andedan an jere kay la, fè manje, okipe timoun yo, ede timoun yo avèk devwa lekòl yo, pa vrè? Nope, pa gen bagay konsa. Yo abiye yo byen fen chak jou Bondye mete pou y al chita nan baz ak zanmi –bwè tafya, jwe jwèt, pale tenten, pèdi tan… oubyen yo sou Fesbouk ap tcheke fanm [yo gen fanm tout kote, nan tout peyi].

Petèt mwen “old school” ki fè ke m pa ka konprann konsèp sa a. M pa ka konprann ki jan pou yon jèn gason [se pa malad ou malad] fè chwazi pa p travay, pa p leve ni lou ni lejè, chita pou se fanm k ap okipe w. Bon, petèt nivo flannè nèg sa yo fè fanm nan wè ke pou l kenbe modèl nèg sa yo nan vi li, fòk se okipe pou l okipe yo. Genlè se sa ki eksplike fenomèn sa a. M pa konprann non mwen.

Anpil jèn gason nan peyi isit chwazi pa p travay, chita fè flannè pou fanm ap okipe yo. Epi medam yo ta sanble pa gen 5 kòb pwoblèm ak sa.

Ebyen, si se konsa bagay la vin ye jodi a, ki moun Emann ta ye pou l panse li ka vin chanje sa? Emann, poze w tande pou medam sa yo pa fout ou yon pli jouman gwo jodi Samdi sa a; yo byen renmen afè yo konsa. Sa w ap chèche nan men medam sa yo a, w ap jwenn li tande. M pa le w. Se yo wi ki konn pafwa di nèg yo pa ale travay. Alòs, ki sa w ap vin di la a? Pwoblèm w ap chèche bay kò w ak medam sa yo tande. Pale de yon lòt dosye pito.

Jul 6 2015

Lil Wayne and Chris Brown Were in Haiti for a Concert of Controversy

On Friday, June 26, 2015, Lil Wayne, Chris Brown, Swizz Beatz and a panoply of Haitian artists came together under the label of Big O Production of Olivier Martelly, the oldest son of President Martelly of Haiti, to produce the biggest and most controversial concert in the entertainment history of the nation.

According to The Source, an American entertainment magazine, “over 100,000 people” turned out on Champs de Mars, the country’s largest public square, to witness history being made.

Days before the kickoff of the fest, Haitians from all walks of life came out on the radio, street corners and social media to shed their commentaries in support or against it.

The people were diametrically divided on the tenure of the event. If some believed that the moment was not to celebrate, especially not at a time when the Dominican government was deporting illegally and indiscriminately thousands of our people, Olivier Martelly believed otherwise. He saw in the free concert an opportunity to put Haiti in the international spotlight and on the global tourist map. Speaking to Ticket Magazine, he stated:

I am personally very passionate about everything having to do with my country, Haiti. The artists are aware of everything and hope to attract positive attention to the country […] Haiti is back on the world tourist map for some time. Welcoming these megastars is a huge publicity campaign for us. Check out the commentaries on the internet ever since the word about the concert has been out, everybody is talking about it.

Carel Pedre of Radio One, opined along the same lines as Olivier on his radio show as reported by Le Nouvelliste in an article entitled Un concert qui tombe mal. He just could not see how a free concert could harm anything. For him, all the polemic that surrounded the concert was due to the fact that the people were left with the impression that the government did not seem to care about the deportees, who were arriving on our soil in record numbers from the Dominican Republic.

Two things had caused and fueled the controversy that surrounded the concert:

a. the unexpected sociopolitical conjoncture created by the deportation of thousands of our brothers and sisters from the Dominican Republic;

b. the people behind it are related to the country’s political leadership.

Both Olivier and Carel were right on target –from an entertainment perspective. But too bad they are not politicians. They were looking at the concert, and I would not hold that against them, only from an entertainment perspective. That’s where they got it all misconstrued. Whether they wanted it or not, and it was very unfortunate, the event had more of a political connotation than anything else.

In politics, there is this concept called TIMING, a major factor in thinking through political strategies and actions. We have seen such concept played out all the time in American politics. You have to be able to choose the right timing to make political moves. Otherwise, the political fallouts you would have to deal with could be very dreadful and cataclysmic.

Regardless how one is going to spin the politics of the concert to make it fit all rules of political correctness, it is not going to sit well in the court of public opinion, not when it was hosted by the President’s son at a time when we are dealing with an unprecedented sociopolitical situation with the massive deportation of thousands of our people from the Dominican Republic.

The idea behind the concert is great. I personally support it and think we should host concerts of such magnitude in the country every Spring Break or summer in an attempt to sell the paradisiac nature of our country and attract tourists on our shores to come spend money in the economy. The only issue with it was that the timing was POLITICALLY off. But aside from that, I think Big O Production should not and must not let the politics that surrounds this first experience stop him from putting together other concerts of this envergure in the future.